یکی از جذاب ترین رشته های مهندسی، مهندسی پزشکی می باشد.مهندسی پزشکی تلفیقی از رشته مهندسی و علوم تجربی است.مهندسی پزشکی دارای گزایش های مختلفی است که در هر گرایش به موضوعاتی خاص پرداخته می شود.مهندسی از جمله علوم زیستی بین رشته ای به شمار می رود که می تواند علوم مهندسی و پزشکی را با هم تلفیق کند.
مهندسین پزشکی تلاش می کنند با ساخت ابزار و وسایل و نیز بررسی زیست سازگاری اجزای خارجی مانند ایمپلنت ها، پروتزها ، داربست ها که درون بدن انسان قرار می گیرند ، به افرادی که طی حوادث یا به طور مادرزادی دچار سانحه، شکستگی استخوان و لگن و مشکلات دندانی و مشکلات ارتوپدی و گرفتگی رگ ها و عروق و ...کمک کنند تا به روند طبیعی زندگی خود بازگردند.
مهندسی پزشکی در برخی دانشگاه ها دارای گرایش بندی بوده(دانشگاه آزاد اسلامی) اما در بسیاری از دانشگاه های سراسری در مقطع کارشناسی گرایش بندی ندارد.
واحدهای درسی مهندسی پزشکی
تعداد کل واحدهای درسی کارشناسی رشته مهندسی پزشکی 140 واحد بوده که شامل 20 واحد عمومی، 26واحد دروس پایه، 47واحد دروس اصلی و 47 واحد دروس تخصصی می باشد.
دروس مشترک مهندسی پزشکی
برخی دروس پایه در مهندسی پزشکی با سایر رشته های مهندسی مشترک بوده است.برخی دروس نیز در گرایش های مختلف این رشته با هم مشترک هستند. این دروس عبارتند از :
ریاضی عمومی – معادلات دیفرانسیل – فیزیک عمومی – برنامه نویسی کامپیوتر – محاسبات عددی – استاتیک و مقاومت مصالح در مهندسی پزشکی – ریاضیات مهندسی – مقئمه ای بر مهندسی پشکی زیستی – تجهیزات عمومی بیمارستان ها و کلینیک های پزشکی – مدارهای الکتریکی – الکترونیک – مدارهای منطقی – بهداشت عمومی – اصول توانبخشی وسایل و دستگاه ها – اصول و کلیات مدیریت خدمات بهداشتی درمانی – اصول سیستم های رادیولوژی و رادیوتراپی – فیزیولوژی – آناتومی – فیزیک پزشکی – زبان تخصصی در مهندسی پزشکی – بیوفیزیک
گرایش های مهندسی پزشکی
هماهنطور که پیش تر گفته شد مهندسی پزشکی در برخی دانشگاه ها از از مقطع کارشناسی گرایش بندی شده و در برخی دانشگاه ها مانند تهران، امیرکبیر، علم و صنعت و ... در مقاطع ارشد و دکترا گرایش بندی می شوند.
گرایش بیوالکتریک
در این گرایش مهندسین پزشکی با هدف طراحی، ساخت و نگه داری از تجهیزات پزشکی تربیت می شوند.گرایش بیوالکتریک علم استفاده از اصول الکتریکی، مغناطیسی و الکترومغناطیسی در حوزه پزشکی است. این علم از سیستم های بیولوژیکی الگوبرداری کرده و این الگوها را در طراحی های نوین مهندسی به کار می گیرد.دانشجویان مهندسی بیوالکتریک از مهندسی برق و مهندسی کامپیوتر در گرایش خود بهره می برند.
مهندسین پزشکی در گرایش بیوالکتریک قابلیت هایی همچون پردازش تصویرهای پزشکی و سیستم های تصویربرداری، طارحی سیستم های گفتاردرمانی، ساخت وسایل توانبخشی و طراحی بخش های الکترونیکی و کنترل اعضا و اندام های مصنوعی، طراحی سیستم های مانیتورینگ بیمارستان و طراحی سیستم های آزمایشگاه پزشکی، پردازش حیاتی، مدلسازی سیستم های بیولوژیک را دارا می باشند.
دروس تخصصی گرایش بیوالکتریک
مدارهای الکتریکی
ماشین‌های الکتریکی مستقیم و متناوب
الکترونیک
میکروپروسسور
مخابرات آنالوگ و دیجیتال
تکنیک پالس
حفاظت الکتریکی در سیستم‌های بیمارستانی
سیستم‌های کنترل خطی
اندازه‌گیری الکترونیکی
تجزیه و تحلیل سیستم‌ها
مقدمه‌ای بر هوش محاسباتی و زیستی
گرایش بیومکانیک
مهندسین بیومکانیک با بکارگیری مفاهیم مکانیکی در زمینه های پزشکی کار خود را انجام می دهند.رشته بیومکانیک چگونگی استفاده از مکانیک کلاسیک در زمینه های علوم زیستی را به کار می گیرد.از جمله دستاوردهای مهندسین بیومکانیک ساخت دریچه های مصنوعی قلب، ساخت قلب مصنوعی، مفاصل مصنوعی، پروتزها، ابزارهای کمکی جراحی می باشد.
دروس تخصصی گرایش بیومکانیک
دینامیک و ارتعاشات در مهندسی پزشکی
خواص مواد مهندسی
مقدمه‌ای بر کاربرد مواد مهندسی در پزشکی
مکانیک سیالات
کینزیولوژی و بیومکانیک مقدماتی
ارتز و پروتز
طراحی اجزا
دینامیک ماشین
ترمودینامیک و انتقال حرارت
طراحی و تولید به کمک کامپیوتر
شیمی عمومی
بیوشیمی
گرایش بیومواد
یکی دیگر از گرایش های جذاب مهندسی پزشکی، بیومتریال می باشد. این گرایش نسبت به سایر گرایش های مهندسی پزشکی، به علوم پزشکی نزدیک تر بوده و به مباحث زیستی می پردازد.هدف اصلی از علم مهندسی پزشکی جایگزینی اجزای خارجی مانند پروتزها، ایمپلنت ها، داربست ها در اندام های داخلی بدن انسان می باشد.برای استفاده از این وسایل باید نسبت به محیط بیولوژیک بدن شناخت کافی داشته و زیست سازگاری وی زیست تخریب پذیری جسم خارجی با سلول های بدن را مورد بررسی قرارداد تا بدن جسم خارجی را پذیرا بوده و پس نزند و بتواند روی جسم خارجی رگ زایی و سلول سازی انجام دهد.
یکی دیگر از گرایش های مهندسی پزشکی، گرایش مهندسی بافت می باشد که در تعدادی از واحدهای درسی با بیومواد اختلاف دارد و واحدهای زیستی بیشتری را در بر می گیرد این درحالیست که بیومواد بکارگیری مهندسی مواد در در مهندسی پزشکی است.
یک نمونه بارز از بکارگیری علم بیومواد ساخت داربست های ژلاتینی است. این داربست ها در قسمت هایی از استخوان که دارای شکستگی است قرارگرفته و به دلیل متخلخل بودنشان سلول های زنده درون این حفرات قرارگرفته و رگ زایی صورت می گیرد و با گذر زمان مواد تشکیل دهنده این داربست ها که زیست تخریب پذیر می باشند تجزیه شده و از بین می روند و جای خود را به سلول استخوانی جدید می دهند.
دروس تخصصی گرایش بیومواد
ترمودینامیک
شیمی عمومی
خواص مواد مهندسی
مقدمه‌ای بر کاربرد مواد مهندسی در پزشکی
پدیده‌های نفوذ
انتقال جرم و انتقال حرارت
فرآیند شکل‌دهی و ساخت بیومتریال‌ها
پروتزهای بیومتریال‌ها
کارگاه آزمون‌های بیولوژیکی
شیمی آلی
دینامیک و ارتعاشات در مهندسی پزشکی
مکانیک سیالات، بیوشیمی
منابع و کتاب های رشته مهندسی پزشکی
پس از معرفی رشته مهندسی پزشکی به برخی منابع و رفرنس های این رشته می پردازیم.مهندسی پزشکی دارای واحدهای درسی مشترک با علوم پزشکی و مهندسی بوده و برخی کتاب های این رشته نی مشترک است.
آناتومی سرو گردن – آناتومی گری – فیزیولوژی پزشکی گایتون – بیوشیمی – استاتیک بیر جانشون – مقاومت مصالح بیرجانسون – کاربرد پلیمرها پزشکی – فیزیک پزشکی جان کامرون – فیزیک پزشکی عباس تکاور- مقدمه ای بر مهندسی پزشکی سیدالوالفضل صانعی – سیگنال ها و سیستم ها آلن اپنهایم – نظریه اسای مدارها و شبکه ها چارلز دسور – کاربردهای زیست پزشکی مزومتخلخل سیلیکا – فلزات در مهندسی پزشکی – مهندسی استخوان و غضروف – خواص و کاربرد پزشکی بیوسرامیک ها – سیگنال های زیستی
در بانک کتاب پابیشا در تلاشیم با گردآوری منابع رشته مهندسی پزشکی در کنار هم برای دانشجویان و مهندسان این رشته فرصتی لذت بخش جهت تهیه کتاب های مورد نیازشان را فراهم کنیم.
