امروزه وسايل کمک آموزشي، به عنوان روشی برای تسهیل در امر تدريس و يادگيري دروس مختلف بکار مي روند. اين وسايل باعث ماندگاري ،يادگيري، تثبيت يافته ها و عمق بخشیدن به مفاهیم درس مي شوند که بسیار حائز اهميت است. با توجه به پيشرفتهاي علمي و تکنولوژي در عصر حاضر، وسايل کمک آموزشي به عنوان يک رابط توانسته اند نقش خود را به خوبي ايفا کنند. نقشی که اثر بخشی آن به مهارت معلم و توانایی او در به کار گیری آن ها دارد. امروزه صاحب نظران و انديشمندان جهان بر نقش مهم وتعين کننده فناوري آموزشي در فرايند يادگيري تاکيد مي کنند و بر اين باورند که ميزان بهره گيري و استفاده مطلوب و بجاي معلمان و دبيران از وسايل کمک آموزشي در ارتقاي کيفيت آموزشي تاثيرات سازنده اي خواهد داشت . استفاده صحيح معلمان از وسايل کمک آموزشي، جريان يادگيري را تسهيل مي بخشد و چون باعث ملموس و عيني ساختن آموخته ها مي شود، در تثبيت مفاهیم درس در ذهن دانش آموزان، پايدار کردن آموخته ها و ترغيب دانش آموزان به درس و یادگیری نقش مهمي را ايفا مي کند.
وسایل کمک آموزشی به دو دسته ی کلی (ابزار و بازی های فکری) و (نرم‌افزار و بازی های کامپیوتری) تقسیم می شوند که به طور کامل مورد بررسی قرار می گیرند
ابزار و بازی های فکری
وسایل کمک آموزشی کودکان از طریق بازی، مراحل رشد در کودک را بهبود می بخشند. رشد بهتر مغز و مهارت های شناختی کودک از دیگر اثرات بازی های فکری است . جالب است بدانید که این بازی ها به کودکان اجازه می دهند از خلاقیت خود استفاده کنند و تخیل، مهارت های جسمی و حرکتی خود را بهبود بخشند. در واقع وظیفه وسایل کمک آموزشی این است که با یک روش سرگرم کننده توانایی پردازش اطلاعات، بیان احساسات، حل مشکلات و یا فرصت های ایجاد شده را در کودکان تقویت کنند.
گاهی کودکان با یک اسباب بازی ساعت ها بازی می‌کنند و در حین بازی آن چیزی را می‌آموزند که شاید با ده ها بار گفتن نمی‌توانستید آن را به کودک خود آموزش دهید. بازی کمک آموزشی مطالب را به صورت تجربی به کودکان می آموزد که هیچگاه فراموش نخواهند کرد
بازی فکری کودکان باعث ایجاد فضای جذاب، لذت بخش و پر جنب و جوش برای پرورش ابتکار، روح خلاق و استادانه کودکان می‌شود. احساسات شاد کودک، عامل مهمی برای ایجاد روانشناسی رشد و سلامت است. بازی‌های فکری میتوانند خلق و خوی شجاعانه را در کودکان ایجاد کنند و به عنوان ابزاری فعال برای رشد ذهنی کودکان باشند. بازی‌های فکری مناسب کودکان به شکل گیری پاسخ سریع و توانایی داوری کودکان کمک می‌کنند. کودکان در بازی های فکری نیاز به ارائه پاسخ و قضاوت دارند. ناخودآگاهِ کودکان، توانایی ارائه پاسخ سریع را دارد که این بازی‌های فکری برای رشد ذهن کودکان بسیار مفید است.
بازی‌های فکری برای تقویت تخیل و قدرت تصویرسازی کودکان بسیار مفید هستند. بعضی از بازی‌های فکری بصری میتوانند تصورات کودکان را توسعه دهند که در آن بچه‌ها میتوانند چگونگی پیروز شدن یا چرایی باخت را تجسم کنند. بازی‌های فکری برای پرورش و علاقمند کردن کودکان به فعالیت‌های فیزیکی و فکری است که باعث الهام بخشی به آرزوهای آنها برای کسب دانش می‌شود
بازی عمده‌ترین شکل فعالیت کودک و مناسب‌ترین آن برای بروز و رشد استعداد و خلاقیت او به شمار می‌رود. بازی نقش بزرگی در زندگی و رشد کودک دارد. ضمن بازی بسیاری از خصوصیات مثبت در او پرورش می‌یابد. آغاز رشد آفرینندگی و خلاقیت در کودکان، در سنین آمادگی و پیش از دبستان است. در این سن، فعالیت کودک نسبت به دوران خردسالی تغییر می‌یابد و روابط جدیدی میان تفکر و عمل وی پدید می‌آید و احساس نشاط و سرزندگی بعد از بازی می‌تواند راهگشای حل بسیاری از مشکلات باشد.
فعالیت‌های زیادی هستند که انجام آنها برای رشد شناختی مفید است. یکی از این فعالیت‌ها حل پازل است. باوجود آن‌که دنیای امروز پر از سرگرمی‌های دیجیتال است اما هنوز پازل جایگاه خود را حفظ کرده است. پازل یک بازی مناسب برای هر سنی است و می‌تواند اوقات فراغت خوبی برای‌تان رقم بزند. بازی و حل پازل به طور منظم فواید زیادی دارد و نکات مثبتی در این نوع بازی‌ها وجود دارد. این بازی‌ها دانش عمومی و دایره واژگان را افزایش داده و موجب بهبود مهارت‌های منطقی می‌شود و قدرت مغز را برای استفاده در اهداف آموزشی بالا می‌برد.
انجام پازل باعث تقویت مغز می‌شود. پازل‌ها میتوانند قوه تخیل افراد را افزایش دهند چون شما نیاز به برنامه‌ریزی و حل مسئله دارید و هرچه پازل جلو می‌رود احساس رضایت بیشتری در شما ایجاد می‌شود. توانایی حل مسئله که با بازی پازل به دست می‌آید برای تمامی افراد درهر سنی مناسب است
نرم افزار ها و بازی های کامپیوتری
اولین تغییری که ورود بازی‌های رایانه‌ای به عرصه‌ی آموزش در یادگیری ایجاد کرده است، در اساس یادگیری به چشم می‌خورد. محققان دریافته‌اند که ابزارهای جدید، یادگیری را از «به خاطر آوردن» و «تکرار کردن اطلاعات» به «توانایی پیدا کردن اطلاعات، سنجش آنها و استفاده‌ی درست و به موقع از آنها» تبدیل کرده‌اند. محققان بر این باورند که بازی‌های رایانه‌ای میتوانند در یادگیری علوم پیشرفته‌ی امروزه، از جمله مرتبه بالاتر فکر، توانایی حل مسائل پیچیده و استفاده از ابزارهای دیجیتالی برای جمع‌آوری اطلاعات موثر باشند.
نتایج تحقیقات در دانشگاه ویسکانسین نشان می‌دهند که بازی‌ها الزاما نباید برای مقاصد آموزشی ساخته شده باشند تا نتیجه‌ی آموزشی داشته باشند. بازی‌ها میتوانند روش‌های شناخت، انجام و حضور را به اجماع برسانند و فراگیران با استفاده از بازی‌ها میتوانند به عنوان عضوی از یک جامعه‌ی وسیع با اهداف مشترک، به یادگیری بپردازند. این مسئله بازی‌های رایانه‌ای را به ابزاری سودمند برای مقاصد اجتماعی هم تبدیل می‌کند.
بازی‌ها همچنین نگاه «مبتنی بر محتوا» را از شیوه‌های تدریس زدوده‌اند. در این شیوه‌های تدریس، به فراگیران دیکته می‌شود که چه کاری باید انجام دهند و چه چیزی را باید بیاموزند. اما در بازی‌ها، محیطی مجازی خلق می‌شود که دارای مراحلی است که به سلامت گذراندن آنها یادگیری را در بازی‌کننده می‌طلبد. بازی‌ها پیش از این‌که محتوایی را به مخاطب خود دیکته کنند، شیوه‌های حل مسئله را به او آموزش می‌دهند. یادگیری از طریق بازی می‌تواند راه رسیدن به این مثال معروف باشد: ماهی ندهید، ماهیگیری یاد بدهید!
بازی‌ها همچنین به فراگیران یاد می‌دهند که «شکست» در امور، غیرقابل اجتناب است، اما غیرقابل جبران نیست. در سیستم آموزشی مرسوم در مدارس، شکست خوردن به معنای عدم قبولی یا رد شدن برای دانش‌آموزان سنگین تمام می‌شود. در بازی‌ها، بازی‌کنندگان میتوانند از آخرین مرحله‌ای که ذخیره کرده‌اند بازی را مجددا آغاز کنند و به روند یادگیری آنها خدشه‌ای وارد نمی‌شود. یک شکست با هزینه‌ی اندک جبران می‌شود و همین موضوع باعث می‌شود افراد برای قبول ریسک‌ها و به خطر انداختن برای کاوش و کسب تجربه‌های جدید، ترس چندانی نداشته باشند.
با این‌که بازی‌هایی به طور خاص برای مقاصد آموزشی طراحی شده‌اند، اما از همه‌ی بازی‌ها می‌توان چیزهایی یادگرفت. فراگیران با انجام بازی‌ها در محیط کلاس، موضوعی خاص را آموزش می‌بینند و اطلاعاتی از جوانب مختلف به دست می‌آورند. اما در خارج از محیط کلاس نیز، بازی‌های مختلف میتوانند به یادگیری افراد کمک کنند. نه تنها در ساز و کار بازی‌ها نکات مثبتی برای یادگیری افراد به چشم می‌خورد (مثلا زمانی که بازی‌کننده یاد می‌گیرد از ابزارهای بازی چطور استفاده کند و بعد با کمک از خلاقیت خود مسئله را حل کند) بازی‌ها از نظر موضوعی هم میتوانند آموزنده باشند.
قابلیت «تصمیم‌گیری» در بازی‌ها، به ویژه امروزه یکی از مواردی است که به تبدیل شدن آنها به یک ابزار آموزشی کمک می‌کند. این موضوع در قالب تصمیم‌گیری و مشاهده‌ی نتایج در بسیاری از بازی‌های تجاری و داستانی به کار گرفته می‌شود که می‌تواند به فراگیران نشان دهد تا چه اندازه تصمیمات آنها می‌تواند در سرنوشتشان تاثیرگذار باشد.
محققانی که بر روی اثرات بازی‌های رایانه‌ای بر یادگیری کار کرده‌اند، در مورد بازی‌های رایانه‌ای می‌گویند این بازی‌ها یک پدیده‌ی کاملا سودمند برای کودکان هستند. آنها معتقد اند که کودکان توانایی انتخاب بهترین راه برای استفاده از ابزار در دسترس خود برای حل مسئله را دارند و بازی‌ها این توانایی را به کار می‌اندازند. بازی‌های رایانه‌ای وضعیت سطح دانایی و آگاهی فراگیران را به میزان قابل توجهی ارتقا داده‌اند و به علاوه «توانایی چند کار همزمان» را در بازی‌کنندگان به سطح قابل قبولی رسانده‌اند.
